คำถามจากเว็ป Epofclinic : ที่บ้านเลี้ยงงูคอร์น2ตัวเป็นเพศผู้อายุ6ปี กับเพศเมียอายุ5ปีค่ะ ช่วงแรกน้องเพศเมียหยุดกินไปก่อน2-3อาทิตย์ค่ะ แล้วน้องเพศผู้ก็พึ่งหยุดกินไปอาทิตย์นี้เลยค่ะ เลี้ยงมาไม่เคยเห็นน้องหยุดกินเลยพึ่งมาเป็นค่ะ (ให้กินแต่หนูMiceแช่นะคะ)

คำถามจากเว็ป Epofclinic : ที่บ้านเลี้ยงงูคอร์น2ตัวเป็นเพศผู้อายุ6ปี กับเพศเมียอายุ5ปีค่ะ ช่วงแรกน้องเพศเมียหยุดกินไปก่อน2-3อาทิตย์ค่ะ แล้วน้องเพศผู้ก็พึ่งหยุดกินไปอาทิตย์นี้เลยค่ะ เลี้ยงมาไม่เคยเห็นน้องหยุดกินเลยพึ่งมาเป็นค่ะ (ให้กินแต่หนูMiceแช่นะคะ)
ตอบโดย ผศ.น.สพ.ดร.สมโภชน์ วีระกุล

สัตว์เลื้อยคลานจะมีความแตกต่างจากสัตว์อื่นๆมากครับ ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้เลี้ยงและหลายคนทราบกันดีอยู่แล้ว แม้ว่าปกติจะเป็นแบบนั้นแบบนี้ แต่พอมาถึงวันหนึ่งกลับมีการเปลี่ยนแปลงย่อมทำให้เกิดความกังวลใจ ผมแยกเป็นสองกลุ่ม คือ เป็นปัญหาจากสภาพแวดล้อมและสรีรวิทยา และจากสาเหตุของโรค

ประเด็นแรก ปัญหาจากสภาพแวดล้อม ซึ่งจากประวัติไม่น่าจะมีอะไรเปลี่ยนแปลงไปจากการเลี้ยงเดิม ไม่ว่าจะเป็นแสงแดด ระยะเวลาของแสงแต่ละวัน ความชื้น และอุณหภูมิ แต่จะพบว่าในช่วงของการเปลี่ยนฤดูกาลที่พบมีแสงลดลง ซึ่งมีผลกับ UVA ที่เป็นตัวสำคัญในการกระตุ้นการย่อยอาหาร และกิจกรรมต่างๆในร่างกายลดลง จะมีผลกระทบไม่มากก็น้อย ตั้งแต่สังเกตพบว่าเปลี่ยนกับสังเกตไม่เห็นเลย เพราะเวลาต่างกันมาก แต่พอเวลาการกินและย่อยอาหารเปลี่ยนแปลงไป ก็ต้องมาประเมินกันว่าเพราะอะไร เพราะช่วงของแสงและยูวีเอมีผลต่อการย่อย เมื่อทำการคลำที่ทางเดินอาหารท้ายๆ จะพบท้องกางแต่แน่นด้วยซากที่ยังคงย่อยได้ไม่หมด มีหลายเคสที่มาด้วยอาการเบื่ออาหาร แต่เมื่อทำการเอกซเรย์ยังพบว่าอาหารหรือหนูยังเพิ่งสร้างเป็นมูล ระยะนี้เจ้าของคลำเองได้ แต่บางรายเหมือนเพิ่งจะเริ่มย่อยเอง แม้ว่าควรจะเป็นรอบของการกินใหม่แล้วครับ ที่บ้านเจ้าของจึงสามารถคลำดูได้และดูความสมมมาตรของช่องท้อง ถ้ายังมีอาหารหรือยังไม่ขับถ่ายจะเป็นสาเหตุหนึ่งของการไม่กิน แม้ว่าควรจะถึงเวลาแล้ว

การแก้ไขจะเริ่มที่อุณหภูมิก่อน คือการปรับอุณหภูมิให้อยู่ในช่วงที่เหมาะกับคอร์น โดยมีสักตำแหน่งใช้อาบแดดหรือมีอุณหภูมิสูงกว่าปกติที่เป็นไอเดียล คือสูงกว่า 30 C เขามักแนะนำที่ 32 C ซึ่งบ้านเราไม่มีปัญหา แต่จะมีปัญหาในกรณีเลี้ยงในบ้านที่อุณหภูมิห้อง ต้องประเมินว่าหากบ้านร้อนก็ต้องจัดให้มีบริเวณเย็นเพิ่ม ให้มีอุณหภูมิต่ำลงมาก เช่น 25 C โดยเฉลี่ยเหมือนเราเองก็กำลังสบายๆ ครับ อันนี้ผมแนะนำแบบจำได้ง่ายๆ แก้ไขที่ UVB ซึ่งเรามักจะเข้าใจว่ามีผลเฉพาะกับเมตาบอลิสมของวิตามินดีและแคลเซียม แต่จริงๆแล้ว นอกจาก UVA ตัว UVB จะมีผลด้านพฤติกรรม อารมณ์ และการทำกิจกรรม หากลดลงจะมีผลต่อสิ่งเหล่านี้เช่นกันไม่แพ้ UVA ดังนั้นแสงแดดหรือหลอดแสงยูวีบีก็ยังสำคัญในงูกลุ่มนี้ และเมื่อยาวนานหลายปี ก็จะยิ่งปรากฏอาการเด่นขึ้น อย่างไรก็ตาม เคสนี้อาจต้องประเมินอื่นๆร่วม เพราะเจ้าของสังเกตว่าเพิ่งจะเป็น

นอกจากประเด็นด้านสิ่งแวดล้อมและสรีรวิทยาแล้ว ปัญหาเรื่องโรคก็เกิดขึ้นได้ เจ้าของอาจจะกังวลเรื่องอาหารได้ แต่เพราะให้หนูไมซ์มาตลอด (เป็นหนูโตเต็มวัย?) จะมีความสมดุลของแคลเซียมและฟอสฟอรัส โรคที่เกี่ยวกับเมตาบอลิสมกระดูกก็อาจตัดไปได้ แต่ที่ใช้คำว่าอาจ เพราะบางบางรายที่ขาดความหลากหลายของสัตว์ที่ให้และไม่ได้เสริมอย่างอื่น จะมีปัญหาเรื่องการขาดสารอาหารตามมาได้เช่นกัน แต่ใช้เวลานานมากๆ ต่างจากกลุ่มที่กินหนูแดง ที่จะเจออาการได้ไว มักจะมาด้วยอาการเบื่ออาหารแต่จะตรวจพบอาการอื่นๆ แต่ปัญหานี้มักไม่เกิดขึ้นพร้อมๆกันในหลายตัว ประเด็นสิ่งแวดล้อมยมีน้ำหนักมากกว่าด้วยซ้ำ เพราะกระทบต่อพฤติกรรมของสองตัวใกล้เคียงกัน

ประเด็นการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหารก็เป็นปัญหาที่พบบ่อยที่สุด แต่ไม่ใช่ปัญหารุนแรง แก้ไขได้ ทำการตรวจเชื้อแล้วให้ยาหรือปล่อยให้อาการทุเลาเองได้ ยกเว้นในกรณีมีการติดเชื้อและอักเสบทั่วร่างกาย จะพบระบบอื่นอักเสบด้วย เวลาเอกซเรย์จะพบแก๊สสะสมในทางเดินอาหารเต็มไปหมดแต่ไม่มีอาหารหรือมูลเลยครับ ต้องทำการรักษาต่อเนื่องและเต็มที่ครับ ประมาทไม่ได้เพราะงูมักจะเหมือนตอบสนองต่อการรักษา แต่มักจะเป็นแบบเรื้อรังและซ่อนอาการ เหมือนจะหายแต่ไม่หายและกำเริบในภายหลัง

และยังพบโรคในระบบทางเดินอาหารอื่นๆที่เสี่ยง เช่น ตับ ม้าม มักจะพบได้จากการติดเชื้อแบบเรื้อรัง และมักมาพร้อมโรคระบบทางเดินหายใจ ให้เปิดช่องปากดูเพดานปากบนและลหอดลม ประเมินร่วมนะครับ หากพบว่ามีเสมหะ ปากแดง หลอดลมแดง ควรไปพบสัตวแพทย์ได้
ลองประเมินดูนะครับ หากคลำพบไม่ถ่ายก็ให้รอการขับถ่าย ช่วยแช่น้ำอุ่นเพิ่มอุณหภูมิได้